آکنه نوعی بیماری التهابی و مزمن پوستی است که باعث ایجاد لکه و جوش میشود، این جوشها بیشتر در صورت، شانهها، پشت، گردن، سینه و بالای بازوها وجود دارند.
این بیماری از شایعترین بیماری پوستی در جهان است.
آکنه معمولاً در دوران بلوغ و به هنگام فعال شدن غدد چربی رخ میدهد، که زیاد خطرناک نیست اما میتواند بر زیبایی افراد تاثیر بگذارد مثلا بر روی پوست جای زخم ایجاد کند.
جوشهای آکنه از نظر رنگ، سطح، عمق و دردناک بودن ضایعات به انواع مختلفی تقسیم میشود.
در تصویر زیر تفاوت جوش سرسیاه و سرسفید را میتوان دید:
عوامل بسیاری در ایجاد آکنه پوستی دخالت دارد و اصلیترین علت آن افزایش سطح آندروژن است.
با شروع دوره نوجوانی سطح هورمون آندروژن بالا میرود و افزایش سطح آن باعث رشد غدد چربی در زیر پوست میشود که نهایتا تبدیل به آکنه میشود. با افزایش سطح آندروژن سِبوم (چربی) بیشتری تولید میشود و احتمال عفونی شدن آکنه را بیشتر میکند.
محرک های احتمالی
درمان آکنه به شدت و ماندگاری ضایعه بر روی پوست بستگی دارد.
سایر عوامل تاثیرگذار در درمان، شامل سن، جنس، رژیم غذایی و مواردی دیگر میباشد.
آکنه خفیف را میتوان با داروهای بدون نیاز به نسخه مانند ژل، صابون، پد، کرم و لوسیون که به طور موضعی استفاده میشوند، درمان کرد.
بهترین درمان برای پوستهای حساس کرمها و لوسیونها هستند.
ژلهای حاوی الکل برای پوستهای چرب درمان مناسبی به شمار میآید.
داروهای رفع آکنه بدون نیاز به نسخه که برای درمان آکنه خفیف استفاده میشود میتواند حاوی مواد زیر باشد:
**توصیه میشود درمان با دوز پایین دارو شروع شود. با توجه به این که این داروها عوارض جانبی دارند در برخی موارد میتوانند باعث تحریک، قرمزی یا سوزش پوست شوند.
این عوارض به طور معمول در دفعات اول مصرف دارو اتفاق میافتد ولی مدتی پس از مصرف دارو شدت این عوارض کاهش پیدا میکند.
توجه داشته باشید در صورت مداوم بودن عوارض دارویی باید به پزشک مراجعه کنید.
در موارد آکنه متوسط تا شدید برای درمان، بهتر است به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
پزشکان در این موارد ممکن است داروهای قویتری را توصیه کنند.
به ندرت آکنه سبب ”کیست" میشود و اگر این کسیت ملتهب شود امکان پاره شدن آن وجود دارد و میتواند ایجاد زخم کند.
پزشک در این موارد با تزریق کورتیکواسترویید رقیق، التهاب را کم میکند و کیست را درمان کند.
این تزریق در طی چند روز باعث درمان کیست میشود و با جلوگیری از ایجاد زخم و کاهش التهاب به بهبود بیماری کمک میکند.
در بیماران با آکنه متوسط تا شدید ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک باشد. هدف از مصرف آنتیبیوتیک از بین رفتن باکتری p.Acnes است که بعد از بهبود جوشها نیاز به مصرف آنتیبیوتیک نیز کمتر میشود. به خاطر داشته باشیم که P.Acnes ممکن است نسبت به بعضی آنتیبیوتیکها مقاوم باشد که در این موارد پزشک معالج با تجویز آنتیبیوتیکهای موضعی قویتر و یا داروهای خوراکی به پیشرفت درمان کمک میکند. آنتیبیوتیکها مانع رشد و تکثیر باکتری میشوند و التهاب را کاهش میدهند.
داروهایی که معمولا برای آکنه تجویز میشوند شامل: اریترومایسین و تتراسایکلین است.
داروهای پیشگیری از بارداری به کنترل آکنه در زنان کمک میکند. این داروها مانع فعالیت غدد سباسه میشوند و داروهای مناسبی برای درمان طولانی مدت هستند.
بدیهی است این داروها عوارضی نیز داشته باشند که با توجه به عوارض آن، برای زنانی که شامل موارد زیر هستند توصیه نمیشود.
** قبل از مصرف این داروها با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید و توصیه میشود در طول درمان نیز تحت نظر پزشک معالج خود باشید.
یک روش مطمئن برای از بین بردن میکروب P.Acnes ، آنتیبیوتیکهای موضعی است که در بیماران آکنه متوسط تا شدید پس از مصرف داروهای موضعی مثل کلیندامایسین وضعیت بیمار بهبود پیدا میکند.
رتینوئیدها داروهایی هستند که از ویتامین A مشتق میشوند.
داروی ایزوترتینوئین یک رتینوئید خوراکی قوی است. زمانی که آکنههای کیستیک شدید به سایر درمانها و داروها پاسخ ندهند از این دارو برای درمان آنها استفاده میشود.
مصرف این دارو به سبب عوارض جانبی شدیدی که دارد باید تحت نظر پزشک معالج باشد.
برخی از عوارض جانبی این دارو:
لازم به ذکر است این دارو نباید در هنگام بارداری مصرف شود.
بیماران مبتلا به آکنه که از این دارو استفاده میکنند برای جلوگیری از مسمومیت با ویتامین A باید مصرف سایر مکملهای حاوی ویتامین A را قطع کنند.
درمانهای خانگی بسیاری برای این بیماری پیشنهاد میشود اما به صورت عمومی این درمانها توسط محققین و پزشکان تایید نشدهاند.
این مقاله جهت آشنایی شما علاقهمندان به آکنه است توصیه میشود جهت درمان قطعی و بدون عوارض با پزشک متخصص پوست خود مشورت کنید.
دکتر میلاد فریدونی
منابع:
www.webmd.com
www.healthline.com
www.aad.org
dermnetnz.org